De cijfers, de framing – en de mensen die het voelen
Nederland lijkt bang voor migratie. Uit een peiling van het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS), gepubliceerd in NRC op 9 oktober 2025, blijkt dat bijna 70 procent van praktisch opgeleide Nederlanders migratie als een bedreiging voor de samenleving ziet. De zorgen richten zich vooral op woningnood, zorg en onderwijs.
Maar achter die angst schuilt een politieke werkelijkheid: het zijn niet de cijfers, maar de framing die de angst voedt. En die framing heeft steeds zichtbaardere, soms gewelddadige gevolgen — niet alleen voor het maatschappelijke debat, maar ook voor de mensen om wie het gaat.
Van peiling naar straat: de angst wordt tastbaar. Vandaag is er een demonstratie in Amsterdam, op het Museumplein. De hele binnenstad is veiligheidsgebied. Het van Goghmuseum gaat dicht. Wat doet dit met de mensen die in die de Amsterdamse azc’s wonen?
“Amsterdam leek veilig, maar nu met die demonstratie van vandaag, horen we dat we binnen moeten blijven. Dat de stad gevaarlijk is. In de politiek lijkt iedereen ons te haten.”
Migratie in cijfers: het verhaal achter de headlines
Volgens CBS en Rijksoverheid kwamen in 2024 in totaal 314.000 migranten naar Nederland. Van hen waren 32.175 asielzoekers – ongeveer 10 procent van het totaal.
Merendeel bestond uit arbeidsmigranten, studenten, EU-burgers en gezinsmigranten. In de eerste helft van 2025 zette die trend zich voort: van de 141.162 nieuwkomers waren 17.360 asielzoekers, oftewel 12,5 procent.
Nederland heeft géén asielcrisis, maar een politieke crisis in hoe migratie wordt verteld.
Gezinshereniging: van recht tot politiek strijdpunt
Waar het ooit gold als vanzelfsprekend onderdeel van migratiebeleid, is het de laatste jaren uitgegroeid tot een van de meest beladen thema’s. Politici spreken over het “stapelen van gezinshereniging” — alsof gezinnen die eindelijk herenigd worden, een bedreiging vormen voor Nederland.
De cijfers tonen iets anders: in 2024 kwamen 11.879 familieleden van vluchtelingen (nareizigers) naar Nederland, van wie 6.455 kinderen. In werkelijkheid gaat het om het recht op familie — een mensenrecht dat in politieke framing verloren gaat.
“We krijgen overal de schuld van”
“Er is dag en nacht negatieve propaganda over vluchtelingen. Ze krijgen de schuld van alles: de woningcrisis, de druk op de zorg. Ik ben bang dat mensen die tegen azc’s zijn steeds agressiever worden.”
De rol van politiek en media
Volgens onderzoeker Willem Wagenaar (Anne Frank Stichting) is de toon van anti-azc-protesten sinds 2015 steeds radicaler geworden.
“Waar mensen eerst nog zeiden: ‘wij zijn niet racistisch, maar ons dorp kan dit niet aan’, wordt nu openlijk de omvolkingstheorie aangehaald.”
De NCTV waarschuwde al in juni voor de gewelddadige aard van deze protesten, die “tot gewonden of zelfs dodelijke slachtoffers” kunnen leiden. Toch worden relschoppers door sommige politici nog steeds omschreven als ‘bezorgde burgers’. HCSS noemt dit een gevaarlijk kantelpunt: als geweld politieke bevestiging krijgt, wordt het genormaliseerd.
De menselijke tol van framing
De verhalen van mensen die het betreft laten zien wat politieke framing doet: waar cijfers worden vervormd, worden mensen onveilig. De angst die in peilingen wordt gemeten, vertaalt zich in straatgeweld, wantrouwen en uitsluiting. In extreemrechtse rellen in Den Haag en de anti-azc-protesten, waarbij geweld en racistische leuzen eerder regel dan uitzondering zijn. In de politiek en media gaat de aandacht vooral uit naar de relschoppers, hun motieven en “bezorgdheid”.
De angst is niet spontaan – het is gemaakt.
Migratie is géén vloedgolf, maar van alle tijden, met legitieme motieven. De feiten zijn helder: slechts een klein deel van de migratie is asiel, arbeidsmigratie het grootst.
Toch groeit de vijandigheid, gevoed door politieke retoriek en online desinformatie. Wie het over migratie heeft, zou het óók moeten hebben over veiligheid, waardigheid en mensenrechten – in plaats van fascistische omvolkingssentimenten.